اورکلاک کردن مانیتور به شما اجازه می‌دهد تا چند فریم اضافه را از نمایشگر خود دریافت کنید. رفرش ریت یا نرخ نوسازی استاندارد اکثر مانیتورهای امروزی 60 هرتز است. این یعنی مانیتور شما در هر ثانیه 60 بار صفحه را رفرش می‌کند. چنین نرخی برای اکثر کاربران کافی است. اما اورکلاک مانیتور به شما اجازه می‌دهد تا با افزایش این نرخ، تجربه روان‌تری را داشته باشید. این افزایش هر چقدر هم که کم باشد، می‌تواند در زمینه‌هایی مثل بازی‌های ویدیویی کاملا به چشم بیاید. در ادامه به شما نشان می‌دهیم که چگونه مانیتور خود را اورکلاک کنید.
اورکلاک کردن مانیتور چیست؟
“اورکلاک کردن مانیتور” به معنای عبور از نرخ نوسازی تبلیغ‌شده مانیتور است. همان‌طور که اشاره شد، رفرش ریت تعداد دفعاتی است که مانیتور شما در ثانیه صفحه را نوسازی می‌کند. تمام مانیتورها یک رفرش ریت مشخص دارند که با واحد هرتز اندازه‌گیری می‌شود. این رفرش ریت از 60 هرتز آغاز شده و به 240 یا حتی 360 هرتز هم در مانیتورهای گیمینگ می‌رسد.
به هنگام خرید یک مانیتور، معمولا نباید انتظار دریافت رفرش ریتی بالاتر از رفرش ریت تبلیغ‌شده مانیتور داشته باشید. شما می‌توانید این نرخ را در بخش تنظیمات نمایشگر Windows و بدون نیاز هیچگونه نرم‌افزار خارجی مشاهده کنید. اما برای اورکلاک مانیتور، باید از یک برنامه سوم-شخص استفاده کنید تا سیگنالی را با رفرش ریت بالاتر به نمایشگر بفرستید. شما می‌توانید این کار را با برنامه‌های سازنده کارت گرافیک‌تان (Nvidia و AMD) یا برنامه‌های به نام CRU (Custom Resolution Utility) انجام دهید.
مثل هر نوع اورکلاک دیگری، بالا بردن رفرش ریت مانیتور هم یک نوع آزمون و خطا است. بالاخره به نقطه‌ای خواهید رسید که مانیتور هر سیگنالی که به آن بفرستید را قبول نمی‌کند. در آن نقطه باید پروسه اورکلاکینگ را متوقف کنید.
آیا تمام مانیتورها از اورکلاک پشتیبانی می‌کنند؟
تمام مانیتورها از اورکلاک پشتیبانی نمی‌کنند. احتمال اینکه بتوانید یک مانیتور گیمینگ را اورکلاک کنید از یک مانیتور اداری بیشتر است. برخی از مانیتورها حتی در تبلیغات خود هم به قابلیت اورکلاک بها می‌دهند. برای پیچیده‌تر کردن اوضاع، باید بدانید که ممکن است حتی بین دو مانیتور یکسان هم تفاوت وجود داشته باشد. این یعنی شما روی دو مانیتور که یک مدل و از یک سازنده هستند هم نمی‌توانید به اورکلاک یکسانی دست پیدا کنید.
با این وجود در ذهن داشته باشید که اکثر مانیتورها را می‌توان تا حد کمی اورکلاک کرد. شما ممکن است بتوانید مانیتور 60 هرتز خود را تا 75 هرتز اورکلاک کنید که تاثیر بسزایی در روان بودن تجربه کاربری‌تان خواهد داشت.
به هنگام اورکلاک کردن مانیتور، توجه داشته باشید که رزولوشن می‌توانید تاثیرگذار باشد. به همین سبب اگر به دنبال افزایش رفرش ریت هستید، انتخاب یک رزولوشن پایین‌تر می‌تواند شانس شما را افزایش بدهد.
در نهایت هم باید گفت که پهنای باند می‌تواند یکی دیگر از موانع بر سر راه شما باشد. یک سیگنال 4K با نرخ نوسازی 60 هرتز از 17.82 گیگابایت در ثانیه پهنای باند استفاده می‌کند. اگر با یک کابل HDMI 2.0 به کامپیوتر خود متصل شده باشید، حداکثر پهنای باند در دسترس 18 گیگابایت در ثانیه است. این یعنی عملا پهنای باند کافی برای اورکلاک وجود ندارد، حتی اگر مانیتور شما از اورکلاکینگ پشتیبانی کند.
شما می‌توانید در این مواقع از DisplayPort استفاده کنید. Display Port 1.4 پهنای باند حداکثری 32.4 گیگابایت در ثانیه دارد. در حالی که حداکثر پهنای باند Display Port 1.2 معادل 21.6 گیگابایت در ثانیه است.
آموزش اورکلاک کردن مانیتور
برای دسترسی به رفرش ریت‌هایی که در تنظیمات نمایشگر Windows شما موجود نیستند، باید از نرم‌افزارهای سوم-شخص استفاده کنید. بهترین راه برای انجام این کار، استفاده از ابزار کارت گرافیک‌تان است.
به هنگام اورکلاک کردن مانیتور، خوب است که افزایش رفرش ریت را با فاصله‌های 5 هرتزی انجام دهید. همچنین وقتی به اورکلاک مد نظر رسیدید، ریبوت کردن کامپیوتر و سپس استفاده دوباره از این برنامه‌های برای مطمئن شدن از کارکرد همه چیز تصمیم هوشمندانه‌ای است.
استفاده از Nvidia Control Panel
اگر از کارت گرافیک Nvidia استفاده می‌کنید، برنامه Nvidia Control Panel را دانلود و آن را اجرا کنید. سپس منوی Display را باز کرده و Change Resolution را انتخاب کنید. در این بخش روی Create Custom Resolution کلیک کنید.
در منویی که ظاهر می‌شود رزولوشن مد نظر خود را مشخص کرده و رفرش ریت را با واحد هرتز انتخاب کنید. شما می‌توانید دکمه Test را زده تا تنظیمات جدید خود را امتحان کنید. اگر صفحه مانیتور شما سیاه نشود و تصویری را نشان دهد، می‌توانید تنظیمات جدید را ذخیره کنید. در غیر این صورت چند لحظه صبر کنید تا مانیتور به تنظیمات قبلی خود بازگردد.
استفاده از AMD Radeon Adrenalin
در صورتی که GPU شما از شرکت AMD است، مطمئن شوید که برنامه AMD Radeon Adrenalin را نصب کرده‌اید. سپس کافی است تا روی دسکتاپ خود کلیک راست کرده و AMD Radeon Settings را انتخاب کنید. پس از باز شدن پنجره تنظیمات، روی Display کلیک و از دکمه Create در کنار Custom Resolution برای انتخاب تنظیمات رزولوشن و رفرش ریت جدید خود استفاده کنید.
استفاده از CRU
اگر نمی‌خواهید از برنامه‌های سازنده گرافیک‌تان استفاده کنید، می‌توانید به سراغ برنامه CRU یا Custom Resolution Utility بروید. با CRU شما می‌توانید تنظیمات دلخواه رفرش ریت و رزولوشن را به تنظیمات نمایشگر ویندوز هم بیافزایید. پس از دانلود CRU، آن را به عنوان ادمین اجرا کنید.
پس از آن از منوی بالایی برنامه، نمایشگری که می‌خواهید اورکلاک شود را انتخاب کنید. روی گزینه Add در کنار Standard Resolution کلیک کنید. در پنجره‌ای که ظاهر می‌شود رزولوشن و رفرش ریت مورد نظر خود را مشخص کرده و برای ذخیره‌سازی آن‌ها روی Save کلیک کنید. پس از آن کامپیوتر خود را ریبوت کنید.
وقتی ویندوز ریبوت شد، روی دسکتاپ کلیک راست کرده و Dispaly، سپس Advanced Display Settings و بعد از آن Display Adapter Properties را انتخاب کنید. در این بخش و در تب مانیتور می‌توانید رفرش ریت جدید خود را مشاهده و از گزینه Apply برای آزمایش آن استفاده کنید.
آیا اورکلاک کردن مانیتور خطرناک است؟
اورکلاک کردن یک مانیتور به معنای فشار آوردن به آن مانیتور ورای حد استاندارد سازنده است. پس مثل اورکلاک کردن CPU یا GPU، همیشه خطراتی ذاتی وجود دارند. اورکلاک کردن ممکن است مانیتور شما را تحت فشار بیشتری قرار داده و گرمای بیشتری را تولید کند. این مسئله ممکن است به طول عمر مفید کمتری منجر شود. اما نمی‌توان این مورد را با قاطعیت اعلام کرد.
به طور کلی اورکلاک مانیتور در بین عاشقان PC و سخت‌افزار به عنوان کاری امن دیده می‌شود. اما شما باید تصمیم بگیرید که آیا افزایش رفرش ریت مانیتور، ارزش ریسک‌های احتمالی را دارد یا نه. اگر افزایش رفرش ریت از 60 هرتز به 75 هرتز برای شما قابل توجه است، کاهش ناچیز طول عمر آن ممکن است ارزشش را داشته باشد.
جمع‌بندی
افزایشی که از طریق اورکلاک مانیتور در رفرش ریت به دست می‌آورید به احتمال زیاد کم خواهد بود. اگر افزایش رفرش ریت برای شما مسئله جدی‌ای است، می‌توانید به فکر خرید مانیتوری با رفرش ریت بالاتر مثل یک مانیتور گیمینگ باشید. پیش از انجام این کار، مطمئن شوید که رفرش ریت مانیتور مد نظرتان را کاربرد و سخت‌افزار کامپیوتر شما هم‌خوانی دارد.